Σπινθήρας
Μηνιαία Επιθεώρηση για τον Άνθρωπο και τη Γνώση
Η Ιστορία είναι η διαδρομή του Ανθρώπου στο Χρόνο και η εξελικτική πορεία του από το Χάος προς τη Ζωή και από το Άτομο στην Κοινωνία
Σύμβουλος έκδοσης: Γ. Η. Ορφανός - Απτεραίος (apteraios@yahoo.com)
08 Απρίλη 2010, Τεύχος 05, Τόμος 2 , Θέματα:
Η Ιστορία είναι η διαδρομή του Ανθρώπου στο Χρόνο και η εξελικτική πορεία του από το Χάος προς τη Ζωή και από το Άτομο στην Κοινωνία
Σύμβουλος έκδοσης: Γ. Η. Ορφανός - Απτεραίος (apteraios@yahoo.com)
08 Απρίλη 2010, Τεύχος 05, Τόμος 2 , Θέματα:
Τα καθημερινά εφόδια (της σύνταξης)
Λογοτεχνία: Ένας Έλληνας στο Παρίσι του 19ου αι.
Περιβάλλον: Πράσινη Βίβλος για μια θαλάσσια πολιτική
Βιολογία: Νέος Μέντελ, αλλά χωρίς… ράσα
Οικονομία: Μαρξ και «Grundrisse»
Υγεία: Πάχος = (άμεσος και μεγάλος) κίνδυνος!
Ιστορία: Μια δύσκολη εικοσαετία για την Ελλάδα, 1859 – ’77
Λογοτεχνία: Ένας Έλληνας στο Παρίσι του 19ου αι.
Περιβάλλον: Πράσινη Βίβλος για μια θαλάσσια πολιτική
Βιολογία: Νέος Μέντελ, αλλά χωρίς… ράσα
Οικονομία: Μαρξ και «Grundrisse»
Υγεία: Πάχος = (άμεσος και μεγάλος) κίνδυνος!
Ιστορία: Μια δύσκολη εικοσαετία για την Ελλάδα, 1859 – ’77
Τα καθημερινά εφόδια
Πολλές είναι οι καθημερινές δυσκολίες στη ζωή ενός ανθρώπου, στην ιδιωτική και στη δημόσια. Σχετίζονται και με τον τρόπο που ο ίδιος αντιμετωπίζει όσα συναντά και με το πώς οι άλλοι, όσοι ζουν και δραστηριοποιούνται τριγύρω του, άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενοι στο δρόμο του.
Ένα από τα χρησιμότερα εφόδια για τον καθένα μας στον καθημερινό αγώνα είναι η ελπίδα. Το να έχεις ελπίδα σημαίνει ότι δεν υποχωρείς σε όσα σε συντρίβουν, στις δυσκολίες ή τις αναποδιές της καθημερινότητας και ότι δεν εγκαταλείπεις απογοητευμένος τις προσπάθειές σου και αυτοτίθεσαι στο περιθώριο και αφήνεις τους άλλους να σε εκμεταλλεύονται…
Είναι και η αισιοδοξία ένα πολύτιμο εφόδιο στον ανθρώπινο αγώνα για ψυχική ολοκλήρωση, υλική πρόοδο και πνευματική καλλιέργεια. Είναι η έντονη πίστη ότι όλα θα πάνε καλά, μολονότι πολλά και διάφορα παρά τη θέλησή σου, εντός και εκτός προγράμματος, σε εμποδίζουν. Η αισιοδοξία, και πολύ περισσότερο όταν συνοδεύεται από την ανιδιοτέλεια, δεν αφήνει την ανθρώπινη ψυχή να σταματήσει να αγωνίζεται για την επίτευξη όσων θα ωφελήσουν τον άνθρωπο να κοινωνικοποιηθεί και να γνωρίσει τον εαυτό του και να αιστανθεί αυτοπεποίθηση, αλλά και των κοινωφελών από τους στόχους του χωρίς ζήλιες ή μικροψυχίες για τους άλλους.
Εάν η αισιοδοξία και η ελπίδα είναι από τα εφόδια που πρέπει να ‘ναι ο καθένας μας εξοπλισμένος ως μεμονωμένο άτομο, όλοι θα συμφωνούσαμε ότι είναι σημαντικό σε μιαν οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση, συγγενική – φιλική – ερωτική και επαγγελματική, η κατανόηση του πώς νιώθει και πώς σκέφτεται ο άλλος και πώς αυτά τα συναισθήματα και οι σκέψεις τον κάνουν να ξεχωρίζει από ένα σύνολο και να ζει μέσα σ’ αυτό. Έτσι, οι άνθρωποι δεν καταντούν ποτέ παράσιτα της αγάπης των άλλων, άδικοι, ρηχοί και … βιτρινολάτρες εγωιστές!
(Της Σύνταξης)
Λογοτεχνία:
Ένας Έλληνας στο Παρίσι του 19ου αι.
100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το θάνατο μιας σημαντικής φυσιογνωμίας της Νεότερης Γαλλικής Λογοτεχνίας και των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο λόγος για τον Ζαν Μορεάς ή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο.
Ο Ι. Παπαδιαμαντόπουλος γεννήθηκε το 1856 στην Αθήνα, γιος του νομικού Αδαμαντίου Παπαδιαμαντόπουλου. Πέθανε από ασθένεια του ήπατος στο Παρίσι το 1910, ενώ η σορός του αποτεφρώθηκε σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του. Πραγματοποίησε νομικές σπουδές στη Γερμανία (Μόναχο) και τη Γαλλία (Παρίσι). Στη Γαλλία, όμως, εγκατέλειψε τις σπουδές του και μπήκε στους εκεί λογοτεχνικούς κύκλους. Μετά από τρία χρόνια παραμονής στο Παρίσι επέστρεψε για λίγο στην Ελλάδα για να ανακοινώσει στην οικογένειά του τη μόνιμη εγκατάστασή του στη Γαλλία. Το 1880 γύρισε στο Παρίσι και από τότε επισκέφτηκε τη γενέτειρά του μόνο δυο φορές, μια το 1897 για να συμμετάσχει στον ελληνοτουρκικό πόλεμο και μια το 1906 για να παρακολουθήσει παράσταση του θεατρικού του έργου «Ιφιγένεια εν Ταύροις» από το θίασο του ζεύγους Συλβαίν στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στο Παρίσι, ο Παπαδιαμαντόπουλος έγινε δημοφιλής ποιητής με το ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς, ασπάστηκε αρχικά το συμβολισμό και συνδέθηκε με τους Μαλλαρμέ, Βερλαίν και Όσκαρ Ουάιλντ. Εν συνεχεία, ωστόσο ίδρυσε τη λεγόμενη Ρομανική Σχολή επιχειρώντας την υλοποίηση νέων ποιητικών οραματισμών. Στα γαλλικά δημοσίευσε ποιητικές συλλογές με γνωστότερη τη «Στροφές» (που αποτελείται από έξι συνολικά τόμους και αποκαλύπτει ένα νέο προσανατολισμό του ποιητή προς το νεοκλασικισμό), μυθιστορήματα, αισθητικά και λογοτεχνικά δοκίμια, και την τραγωδία «Ιφιγένεια εν Ταύροις», διασκευή από την ομώνυμη τραγωδία του Goethe. Προς το τέλος της ζωής του πήρε τη γαλλική υπηκοότητα και ήταν υποψήφιος της Γαλλικής Ακαδημίας των Αθανάτων.
Στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε με νεανικά ποιήματα και άρθρα, τα οποία δημοσίευσε με το πραγματικό του όνομα στο περιοδικό της εποχής Αττικός Μηνύτωρ, με τις μεταφράσεις του των έργων «Φάουστ» του Goethe, «Η φωλιά των κοράκων» του A.Houssay και κάποιων ποιημάτων του Heinrich Heine, με τον πρόλογό του στην έκδοση του έργου του Αλέξανδρου Σούτσου «Ατίθασος ποιητής», με τη συμμετοχή του στην κριτική διαμάχη μεταξύ Άγγελου Βλάχου και Εμμανουήλ Ροΐδη το 1877, με κάποια ελληνόφωνα διηγήματά του, όπως «Ο χρηματισμός της αθιγγανίδος» και κυρίως με τη μοναδική ελληνόφωνη ποιητική συλλογή του «Τρυγόνες και Έχιδναι», την οποία υπέβαλε στο Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό το 1873 και δημοσίευσε το 1878 σε ηλικία 22 μόλις ετών. Οι «Τρυγόνες και Έχιδναι» περιλαμβάνουν ποιήματα στην καθαρεύουσα, τη δημοτική και τη γαλλική γλώσσα, τα οποία τοποθετούν τον Παπαδιαμαντόπουλο στη μετάβαση από το ρομαντισμό της Α' Αθηναϊκής Σχολής στην ανανέωση του ποιητικού λόγου και τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή.
Τα στοιχεία για το παρόν άρθρο προήλθαν από το αρχείο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=300 ).
Περιβάλλον:
Πράσινη Βίβλος για μια θαλάσσια πολιτική
Τον Ιούνη του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια Πράσινη Βίβλο σχετικά με τις διάφορες πτυχές μιας μελλοντικής κοινοτικής θαλάσσιας πολιτικής. Στόχος είναι η επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης με τη συμφιλίωση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης της αξιοποίησης των πόρων των ωκεανών και των θαλασσών. Για το λόγο αυτό, οι πόροι αυτοί πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης. Εξάλλου, οι διάφοροι θαλάσσιοι κλάδοι πρέπει να συνεργάζονται με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης όσον αφορά τη θαλάσσια κληρονομιά και το ρόλο που διαδραματίζουν οι ωκεανοί και οι θάλασσες στη ζωή μας.
Το θαλάσσιο περιβάλλον αντιμετωπίζει, μεταξύ άλλων: α) την επιταχυνόμενη μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας (με συνέπειες για την αξιοποίηση του δυναμικού της «γαλάζιας βιοτεχνολογίας»)• β) την υπεραλίευση (με συνέπειες στην αλιεία)• γ) την κλιματική αλλαγή (με συνέπειες στην αλιεία και στον παράκτιο τουρισμό)• δ) τη ρύπανση από χερσαίες πηγές• ε) την οξίνιση των θαλασσών• στ) τη ρύπανση που οφείλεται σε απορρίψεις των πλοίων• ζ) τα ναυτικά ατυχήματα (λόγω ανεπαρκούς ασφάλειας στη θάλασσα).
Το ήμισυ περίπου του πληθυσμού της Ευρώπης ζει κατά μήκος των ακτών ή κοντά σε αυτές. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να προσδιοριστούν οι υποδομές μεταφορών και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που είναι συνδεδεμένες άρρηκτα με τη ζωή των ανθρώπων αυτών καθημερινά.
Παράλληλα με την αύξηση του παράκτιου πληθυσμού, πολλαπλασιάζονται, επίσης, οι κίνδυνοι που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πληθυσμός αυτός, οι οποίοι οφείλονται στην κλιματική αλλαγή ή στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Οι δημόσιες αρχές οφείλουν επομένως να αξιολογήσουν τους κινδύνους αυτούς ώστε να μπορέσουν να σχεδιάσουν τους μηχανισμούς προστασίας του πληθυσμού, των οικονομικών δραστηριοτήτων και του περιβάλλοντος, και να είναι σε θέση να διαχειριστούν τις δαπάνες που αυτό συνεπάγεται. Η εξεύρεση νέων λύσεων στους εν λόγω κινδύνους παρέχει στη συνέχεια τη δυνατότητα εξαγωγής της σχετικής τεχνογνωσίας.
Η Πράσινη Βίβλος του 2006 εξετάζει τον αντίκτυπο του βιώσιμου τουρισμού στις τοπικές οικονομίες. Μελετά επίσης την αλληλεπίδραση ξηράς/θάλασσας. Λαμβάνει υπόψη τον αλληλένδετο χαρακτήρα αυτών των δύο στοιχείων για να προτείνει την ενσωμάτωσή τους σε μια ενιαία διαχείριση της θάλασσας, της ξηράς και ενδιάμεσων ζωνών. Αυτή η ολοκληρωμένη διαχείριση αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη όσον αφορά τη θαλάσσια ρύπανση από χερσαίες πηγές.
Βιολογία:
Νέος Μέντελ, αλλά χωρίς… ράσα
Ο 76χρονος ισπανικής καταγωγής, Αμερικανός πολίτης πλέον, βιολόγος Φρανσίσκο Αγιάλα, πρώην ρωμαιοκαθολικός ιερέας, κέρδισε το επιφανές «βραβείο Τέμπλετον» για το 2010 ( περίπου 1,5 εκατ. δολάρια ΗΠΑ), όπως αναμετάδοσαν, στα τέλη του περασμένου Μάρτη, τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία (βλ. www.kathimerini.gr στις 26/03/2010 και Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων).
Ο Φρ. Αγιάλα έγινε ιερέας το 1960, αλλά εγκατέλειψε την ιεροσύνη (χωρίς όμως να διακόψει τους δεσμούς του με το Βατικανό) για να ακολουθήσει επιστημονική καριέρα. Είναι εξελικτικός βιολόγος και γενετιστής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Ιρβάιν), μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, ενώ υπήρξε επιστημονικός σύμβουλος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Κλίντον και έχει διατελέσει πρόεδρος της μεγαλύτερης στον κόσμο επιστημονικής οργάνωσης, της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης. Έχει εστιάσει το πρόσφατό επιστημονικό έργο του στην εξέλιξη των μικρο-οργανισμών, κυρίως αυτών που προκαλούν ελονοσία, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», τους «Τάιμς του Λονδίνου», τον «Guardian» και το «New Scientist»
Ο Αγιάλα, χρόνια τώρα, υποστηρίζει ότι η επιστήμη και η θρησκεία αποτελούν διακριτές επικράτειες, η κάθε μια με τις ξεχωριστές αξίες και προτεραιότητές της και η μια δεν πρέπει να μπαίνει στα «χωράφια» της άλλης. Θεωρεί ότι η ύπαρξη Θεού συμβιβάζεται μια χαρά με τις επιστημονικές ανακαλύψεις, αλλά επικρίνει τους φονταμενταλιστές «δημιουργιστές», οι οποίοι αρνούνται την εξέλιξη.
Το βιβλίο του Αγιάλα «Το δώρο του Δαρβίνου» (2007) υποστηρίζει ότι η εξελικτική θεωρία βοηθά στην ερμηνεία των μυστηρίων της θρησκείας, όπως γιατί το Κακό μπορεί να συνυπάρχει στον κόσμο με τον αγαθό και παντοδύναμο Θεό. Το επόμενο βιβλίο του, που σύντομα θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, φέρει τον τίτλο «Είμαι μαϊμού; Έξι μεγάλα ερωτήματα σχετικά με την Εξέλιξη».
Οικονομία:
Μαρξ και «Grundrisse»
Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο καθώς η οικονομική κρίση δεν λέει να αφήσει χωρίς «αντίχτυπο» την κοινωνικοπολιτική μας καθημερινότητα στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο αποτελούν, κατά τους «μυημένους» στη μαρξιστική ιδεολογία, οι «Βάσεις Κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας (Grundrisse der Kritik der Politischen Okonomie») του Καρλ Μαρξ, μολονότι έχουν γραφεί προ 150 ετών, στο διάστημα 1857 – 1858.
Οι σελίδες των «Grundrisse» αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μαρξ, αλλά και ένα σημαντικό έργο για όποιον ενδιαφέρεται να εντρυφήσει στη μαρξιστική σκέψη συνολικά. Η συγγραφή των «Grundrisse» αποτέλεσε τον «πρόδρομο» του «Κεφαλαίου», αλλά διατηρούν την αυτοτέλεια τους, καθώς σε αυτές ο Μαρξ καταπιάνεται με ζητήματα που δεν εξετάζει στο «Κεφάλαιο».
Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Α/συνέχεια, σε μετάφραση – επιμέλεια Γ. Χοντζέα, από το 2009.
Υγεία:
Πάχος = (άμεσος και μεγάλος) κίνδυνος!
Το πάχος δεν δημιουργεί μόνο μια αντιαισθητική εξωτερική εικόνα ενός ανθρώπου απέναντι στους συνανθρώπους του. Εδώ και πολλά χρόνια, οι γιατροί και οι διατροφολόγοι φωνάζουν πόσο βλαβερή είναι η ανεξέλεγκτη παχυσαρκία και η λαιμαργία για την ανθρώπινη υγεία. Το παραπάνω βάρος αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη ιταλική επιστημονική μελέτη, η οποία διαπίστωσε ότι όσο παχύτερος είναι κάποιος, τόσο πιο πολύ κινδυνεύει.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε, προ ημερών, στο ιατρικό περιοδικό «Stroke» (Εγκεφαλικό), συμπεριέλαβε σχεδόν 2,3 εκατ. άτομα και έγινε από ερευνητές υπό τον Πασκουάλε Στρατσούλο της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου «Φρεντερίκο ΙΙ» της Νάπολης, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ.
Σύμφωνα με την έρευνα, όχι απλώς οι παχύσαρκοι, αλλά και οι υπέρβαροι έχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού, κάτι που μπορεί να επιφέρει μόνιμη ανικανότητα στο άτομο και να μειώσει το προσδόκιμο ζωής του.
Ιστορία:
Μια δύσκολη εικοσαετία για την Ελλάδα, 1859 – ’77
Το 1859, ενώ η «Μεγάλη Ιδέα» από τη δεκαετία του ’40 φωλιάζει μέσα στις ψυχές των ελεύθερων Ελλήνων για τους αλύτρωτους αδελφούς, έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την έξωση του Βαυαρού βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα και της συζύγου του, Αμαλίας. Η απομάκρυνση των βασιλέων, μετά από λαϊκό ξεσηκωμό, θα επέλθει τον Οκτώβριο του 1862 και το 1863/4 στον ελληνικό θρόνο αναρριχάται, με την εύνοια των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία), ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος Γλύξμπουργκ. Το 1866, δύο χρόνια μετά την παραχώρηση της Επτανήσου στην Ελλάδα, η Ευρώπη και η Ελλάδα συγκλονίζονται από το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, ένα «σταθμό» των πολύχρονων αιματοβαμμένων αγώνων των Κρητικών για ελευθερία.
Μια δεκαετία αργότερα, το 1875, ο Χαρίλαος Τρικούπης, στην προσπάθειά του να περιορίσει την απροκάλυπτη ανάμειξη της Αυλής στην πολιτική ζωή του τόπου και το ανεβοκατέβασμα αυλόδουλων κυβερνητικών σχημάτων, με άρθρο του («Τις πταίει;»), διακηρύττει την «αρχή της δεδηλωμένης», ότι δηλαδή οι κυβερνήσεις πρέπει να έχουν ψήφο εμπιστοσύνης από λαοπρόβλητη βουλή και να μη στηρίζονται στη βασιλική εύνοια. Το 1877, για μερικούς μήνες (από τέλη Μαΐου μέχρι αρχές Σεπτέμβρη), για να αντιμετωπιστούν τα σημαντικά εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, οι πολιτικοί της Ελλάδας, εκτός από το Δ. Βούλγαρη, «συνενώνουν» τις δυνάμεις τους σε μιαν «Οικουμενική Κυβέρνηση» εθνικού συνασπισμού, υπό την προεδρία του παλαίμαχου ναυάρχου του 1821, Κωνσταντίνου Κανάρη.
Πολλές είναι οι καθημερινές δυσκολίες στη ζωή ενός ανθρώπου, στην ιδιωτική και στη δημόσια. Σχετίζονται και με τον τρόπο που ο ίδιος αντιμετωπίζει όσα συναντά και με το πώς οι άλλοι, όσοι ζουν και δραστηριοποιούνται τριγύρω του, άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενοι στο δρόμο του.
Ένα από τα χρησιμότερα εφόδια για τον καθένα μας στον καθημερινό αγώνα είναι η ελπίδα. Το να έχεις ελπίδα σημαίνει ότι δεν υποχωρείς σε όσα σε συντρίβουν, στις δυσκολίες ή τις αναποδιές της καθημερινότητας και ότι δεν εγκαταλείπεις απογοητευμένος τις προσπάθειές σου και αυτοτίθεσαι στο περιθώριο και αφήνεις τους άλλους να σε εκμεταλλεύονται…
Είναι και η αισιοδοξία ένα πολύτιμο εφόδιο στον ανθρώπινο αγώνα για ψυχική ολοκλήρωση, υλική πρόοδο και πνευματική καλλιέργεια. Είναι η έντονη πίστη ότι όλα θα πάνε καλά, μολονότι πολλά και διάφορα παρά τη θέλησή σου, εντός και εκτός προγράμματος, σε εμποδίζουν. Η αισιοδοξία, και πολύ περισσότερο όταν συνοδεύεται από την ανιδιοτέλεια, δεν αφήνει την ανθρώπινη ψυχή να σταματήσει να αγωνίζεται για την επίτευξη όσων θα ωφελήσουν τον άνθρωπο να κοινωνικοποιηθεί και να γνωρίσει τον εαυτό του και να αιστανθεί αυτοπεποίθηση, αλλά και των κοινωφελών από τους στόχους του χωρίς ζήλιες ή μικροψυχίες για τους άλλους.
Εάν η αισιοδοξία και η ελπίδα είναι από τα εφόδια που πρέπει να ‘ναι ο καθένας μας εξοπλισμένος ως μεμονωμένο άτομο, όλοι θα συμφωνούσαμε ότι είναι σημαντικό σε μιαν οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση, συγγενική – φιλική – ερωτική και επαγγελματική, η κατανόηση του πώς νιώθει και πώς σκέφτεται ο άλλος και πώς αυτά τα συναισθήματα και οι σκέψεις τον κάνουν να ξεχωρίζει από ένα σύνολο και να ζει μέσα σ’ αυτό. Έτσι, οι άνθρωποι δεν καταντούν ποτέ παράσιτα της αγάπης των άλλων, άδικοι, ρηχοί και … βιτρινολάτρες εγωιστές!
(Της Σύνταξης)
Λογοτεχνία:
Ένας Έλληνας στο Παρίσι του 19ου αι.
100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το θάνατο μιας σημαντικής φυσιογνωμίας της Νεότερης Γαλλικής Λογοτεχνίας και των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο λόγος για τον Ζαν Μορεάς ή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο.
Ο Ι. Παπαδιαμαντόπουλος γεννήθηκε το 1856 στην Αθήνα, γιος του νομικού Αδαμαντίου Παπαδιαμαντόπουλου. Πέθανε από ασθένεια του ήπατος στο Παρίσι το 1910, ενώ η σορός του αποτεφρώθηκε σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του. Πραγματοποίησε νομικές σπουδές στη Γερμανία (Μόναχο) και τη Γαλλία (Παρίσι). Στη Γαλλία, όμως, εγκατέλειψε τις σπουδές του και μπήκε στους εκεί λογοτεχνικούς κύκλους. Μετά από τρία χρόνια παραμονής στο Παρίσι επέστρεψε για λίγο στην Ελλάδα για να ανακοινώσει στην οικογένειά του τη μόνιμη εγκατάστασή του στη Γαλλία. Το 1880 γύρισε στο Παρίσι και από τότε επισκέφτηκε τη γενέτειρά του μόνο δυο φορές, μια το 1897 για να συμμετάσχει στον ελληνοτουρκικό πόλεμο και μια το 1906 για να παρακολουθήσει παράσταση του θεατρικού του έργου «Ιφιγένεια εν Ταύροις» από το θίασο του ζεύγους Συλβαίν στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στο Παρίσι, ο Παπαδιαμαντόπουλος έγινε δημοφιλής ποιητής με το ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς, ασπάστηκε αρχικά το συμβολισμό και συνδέθηκε με τους Μαλλαρμέ, Βερλαίν και Όσκαρ Ουάιλντ. Εν συνεχεία, ωστόσο ίδρυσε τη λεγόμενη Ρομανική Σχολή επιχειρώντας την υλοποίηση νέων ποιητικών οραματισμών. Στα γαλλικά δημοσίευσε ποιητικές συλλογές με γνωστότερη τη «Στροφές» (που αποτελείται από έξι συνολικά τόμους και αποκαλύπτει ένα νέο προσανατολισμό του ποιητή προς το νεοκλασικισμό), μυθιστορήματα, αισθητικά και λογοτεχνικά δοκίμια, και την τραγωδία «Ιφιγένεια εν Ταύροις», διασκευή από την ομώνυμη τραγωδία του Goethe. Προς το τέλος της ζωής του πήρε τη γαλλική υπηκοότητα και ήταν υποψήφιος της Γαλλικής Ακαδημίας των Αθανάτων.
Στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε με νεανικά ποιήματα και άρθρα, τα οποία δημοσίευσε με το πραγματικό του όνομα στο περιοδικό της εποχής Αττικός Μηνύτωρ, με τις μεταφράσεις του των έργων «Φάουστ» του Goethe, «Η φωλιά των κοράκων» του A.Houssay και κάποιων ποιημάτων του Heinrich Heine, με τον πρόλογό του στην έκδοση του έργου του Αλέξανδρου Σούτσου «Ατίθασος ποιητής», με τη συμμετοχή του στην κριτική διαμάχη μεταξύ Άγγελου Βλάχου και Εμμανουήλ Ροΐδη το 1877, με κάποια ελληνόφωνα διηγήματά του, όπως «Ο χρηματισμός της αθιγγανίδος» και κυρίως με τη μοναδική ελληνόφωνη ποιητική συλλογή του «Τρυγόνες και Έχιδναι», την οποία υπέβαλε στο Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό το 1873 και δημοσίευσε το 1878 σε ηλικία 22 μόλις ετών. Οι «Τρυγόνες και Έχιδναι» περιλαμβάνουν ποιήματα στην καθαρεύουσα, τη δημοτική και τη γαλλική γλώσσα, τα οποία τοποθετούν τον Παπαδιαμαντόπουλο στη μετάβαση από το ρομαντισμό της Α' Αθηναϊκής Σχολής στην ανανέωση του ποιητικού λόγου και τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή.
Τα στοιχεία για το παρόν άρθρο προήλθαν από το αρχείο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=300 ).
Περιβάλλον:
Πράσινη Βίβλος για μια θαλάσσια πολιτική
Τον Ιούνη του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια Πράσινη Βίβλο σχετικά με τις διάφορες πτυχές μιας μελλοντικής κοινοτικής θαλάσσιας πολιτικής. Στόχος είναι η επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης με τη συμφιλίωση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης της αξιοποίησης των πόρων των ωκεανών και των θαλασσών. Για το λόγο αυτό, οι πόροι αυτοί πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης. Εξάλλου, οι διάφοροι θαλάσσιοι κλάδοι πρέπει να συνεργάζονται με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης όσον αφορά τη θαλάσσια κληρονομιά και το ρόλο που διαδραματίζουν οι ωκεανοί και οι θάλασσες στη ζωή μας.
Το θαλάσσιο περιβάλλον αντιμετωπίζει, μεταξύ άλλων: α) την επιταχυνόμενη μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας (με συνέπειες για την αξιοποίηση του δυναμικού της «γαλάζιας βιοτεχνολογίας»)• β) την υπεραλίευση (με συνέπειες στην αλιεία)• γ) την κλιματική αλλαγή (με συνέπειες στην αλιεία και στον παράκτιο τουρισμό)• δ) τη ρύπανση από χερσαίες πηγές• ε) την οξίνιση των θαλασσών• στ) τη ρύπανση που οφείλεται σε απορρίψεις των πλοίων• ζ) τα ναυτικά ατυχήματα (λόγω ανεπαρκούς ασφάλειας στη θάλασσα).
Το ήμισυ περίπου του πληθυσμού της Ευρώπης ζει κατά μήκος των ακτών ή κοντά σε αυτές. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να προσδιοριστούν οι υποδομές μεταφορών και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που είναι συνδεδεμένες άρρηκτα με τη ζωή των ανθρώπων αυτών καθημερινά.
Παράλληλα με την αύξηση του παράκτιου πληθυσμού, πολλαπλασιάζονται, επίσης, οι κίνδυνοι που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πληθυσμός αυτός, οι οποίοι οφείλονται στην κλιματική αλλαγή ή στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Οι δημόσιες αρχές οφείλουν επομένως να αξιολογήσουν τους κινδύνους αυτούς ώστε να μπορέσουν να σχεδιάσουν τους μηχανισμούς προστασίας του πληθυσμού, των οικονομικών δραστηριοτήτων και του περιβάλλοντος, και να είναι σε θέση να διαχειριστούν τις δαπάνες που αυτό συνεπάγεται. Η εξεύρεση νέων λύσεων στους εν λόγω κινδύνους παρέχει στη συνέχεια τη δυνατότητα εξαγωγής της σχετικής τεχνογνωσίας.
Η Πράσινη Βίβλος του 2006 εξετάζει τον αντίκτυπο του βιώσιμου τουρισμού στις τοπικές οικονομίες. Μελετά επίσης την αλληλεπίδραση ξηράς/θάλασσας. Λαμβάνει υπόψη τον αλληλένδετο χαρακτήρα αυτών των δύο στοιχείων για να προτείνει την ενσωμάτωσή τους σε μια ενιαία διαχείριση της θάλασσας, της ξηράς και ενδιάμεσων ζωνών. Αυτή η ολοκληρωμένη διαχείριση αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη όσον αφορά τη θαλάσσια ρύπανση από χερσαίες πηγές.
Βιολογία:
Νέος Μέντελ, αλλά χωρίς… ράσα
Ο 76χρονος ισπανικής καταγωγής, Αμερικανός πολίτης πλέον, βιολόγος Φρανσίσκο Αγιάλα, πρώην ρωμαιοκαθολικός ιερέας, κέρδισε το επιφανές «βραβείο Τέμπλετον» για το 2010 ( περίπου 1,5 εκατ. δολάρια ΗΠΑ), όπως αναμετάδοσαν, στα τέλη του περασμένου Μάρτη, τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία (βλ. www.kathimerini.gr στις 26/03/2010 και Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων).
Ο Φρ. Αγιάλα έγινε ιερέας το 1960, αλλά εγκατέλειψε την ιεροσύνη (χωρίς όμως να διακόψει τους δεσμούς του με το Βατικανό) για να ακολουθήσει επιστημονική καριέρα. Είναι εξελικτικός βιολόγος και γενετιστής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Ιρβάιν), μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, ενώ υπήρξε επιστημονικός σύμβουλος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Κλίντον και έχει διατελέσει πρόεδρος της μεγαλύτερης στον κόσμο επιστημονικής οργάνωσης, της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης. Έχει εστιάσει το πρόσφατό επιστημονικό έργο του στην εξέλιξη των μικρο-οργανισμών, κυρίως αυτών που προκαλούν ελονοσία, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», τους «Τάιμς του Λονδίνου», τον «Guardian» και το «New Scientist»
Ο Αγιάλα, χρόνια τώρα, υποστηρίζει ότι η επιστήμη και η θρησκεία αποτελούν διακριτές επικράτειες, η κάθε μια με τις ξεχωριστές αξίες και προτεραιότητές της και η μια δεν πρέπει να μπαίνει στα «χωράφια» της άλλης. Θεωρεί ότι η ύπαρξη Θεού συμβιβάζεται μια χαρά με τις επιστημονικές ανακαλύψεις, αλλά επικρίνει τους φονταμενταλιστές «δημιουργιστές», οι οποίοι αρνούνται την εξέλιξη.
Το βιβλίο του Αγιάλα «Το δώρο του Δαρβίνου» (2007) υποστηρίζει ότι η εξελικτική θεωρία βοηθά στην ερμηνεία των μυστηρίων της θρησκείας, όπως γιατί το Κακό μπορεί να συνυπάρχει στον κόσμο με τον αγαθό και παντοδύναμο Θεό. Το επόμενο βιβλίο του, που σύντομα θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, φέρει τον τίτλο «Είμαι μαϊμού; Έξι μεγάλα ερωτήματα σχετικά με την Εξέλιξη».
Οικονομία:
Μαρξ και «Grundrisse»
Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο καθώς η οικονομική κρίση δεν λέει να αφήσει χωρίς «αντίχτυπο» την κοινωνικοπολιτική μας καθημερινότητα στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο αποτελούν, κατά τους «μυημένους» στη μαρξιστική ιδεολογία, οι «Βάσεις Κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας (Grundrisse der Kritik der Politischen Okonomie») του Καρλ Μαρξ, μολονότι έχουν γραφεί προ 150 ετών, στο διάστημα 1857 – 1858.
Οι σελίδες των «Grundrisse» αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μαρξ, αλλά και ένα σημαντικό έργο για όποιον ενδιαφέρεται να εντρυφήσει στη μαρξιστική σκέψη συνολικά. Η συγγραφή των «Grundrisse» αποτέλεσε τον «πρόδρομο» του «Κεφαλαίου», αλλά διατηρούν την αυτοτέλεια τους, καθώς σε αυτές ο Μαρξ καταπιάνεται με ζητήματα που δεν εξετάζει στο «Κεφάλαιο».
Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Α/συνέχεια, σε μετάφραση – επιμέλεια Γ. Χοντζέα, από το 2009.
Υγεία:
Πάχος = (άμεσος και μεγάλος) κίνδυνος!
Το πάχος δεν δημιουργεί μόνο μια αντιαισθητική εξωτερική εικόνα ενός ανθρώπου απέναντι στους συνανθρώπους του. Εδώ και πολλά χρόνια, οι γιατροί και οι διατροφολόγοι φωνάζουν πόσο βλαβερή είναι η ανεξέλεγκτη παχυσαρκία και η λαιμαργία για την ανθρώπινη υγεία. Το παραπάνω βάρος αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη ιταλική επιστημονική μελέτη, η οποία διαπίστωσε ότι όσο παχύτερος είναι κάποιος, τόσο πιο πολύ κινδυνεύει.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε, προ ημερών, στο ιατρικό περιοδικό «Stroke» (Εγκεφαλικό), συμπεριέλαβε σχεδόν 2,3 εκατ. άτομα και έγινε από ερευνητές υπό τον Πασκουάλε Στρατσούλο της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου «Φρεντερίκο ΙΙ» της Νάπολης, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ.
Σύμφωνα με την έρευνα, όχι απλώς οι παχύσαρκοι, αλλά και οι υπέρβαροι έχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού, κάτι που μπορεί να επιφέρει μόνιμη ανικανότητα στο άτομο και να μειώσει το προσδόκιμο ζωής του.
Ιστορία:
Μια δύσκολη εικοσαετία για την Ελλάδα, 1859 – ’77
Το 1859, ενώ η «Μεγάλη Ιδέα» από τη δεκαετία του ’40 φωλιάζει μέσα στις ψυχές των ελεύθερων Ελλήνων για τους αλύτρωτους αδελφούς, έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την έξωση του Βαυαρού βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα και της συζύγου του, Αμαλίας. Η απομάκρυνση των βασιλέων, μετά από λαϊκό ξεσηκωμό, θα επέλθει τον Οκτώβριο του 1862 και το 1863/4 στον ελληνικό θρόνο αναρριχάται, με την εύνοια των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία), ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος Γλύξμπουργκ. Το 1866, δύο χρόνια μετά την παραχώρηση της Επτανήσου στην Ελλάδα, η Ευρώπη και η Ελλάδα συγκλονίζονται από το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, ένα «σταθμό» των πολύχρονων αιματοβαμμένων αγώνων των Κρητικών για ελευθερία.
Μια δεκαετία αργότερα, το 1875, ο Χαρίλαος Τρικούπης, στην προσπάθειά του να περιορίσει την απροκάλυπτη ανάμειξη της Αυλής στην πολιτική ζωή του τόπου και το ανεβοκατέβασμα αυλόδουλων κυβερνητικών σχημάτων, με άρθρο του («Τις πταίει;»), διακηρύττει την «αρχή της δεδηλωμένης», ότι δηλαδή οι κυβερνήσεις πρέπει να έχουν ψήφο εμπιστοσύνης από λαοπρόβλητη βουλή και να μη στηρίζονται στη βασιλική εύνοια. Το 1877, για μερικούς μήνες (από τέλη Μαΐου μέχρι αρχές Σεπτέμβρη), για να αντιμετωπιστούν τα σημαντικά εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, οι πολιτικοί της Ελλάδας, εκτός από το Δ. Βούλγαρη, «συνενώνουν» τις δυνάμεις τους σε μιαν «Οικουμενική Κυβέρνηση» εθνικού συνασπισμού, υπό την προεδρία του παλαίμαχου ναυάρχου του 1821, Κωνσταντίνου Κανάρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου