Η Ιστορία είναι η διαδρομή του Ανθρώπου στο Χρόνο και η εξελικτική πορεία του από το Χάος προς τη Ζωή και από το Άτομο στην Κοινωνία
Θέματα:
Βιβλιοφιλία στα χρόνια του Internet (σχόλιο), σ. 1
Αλλαγές φρουράς στα υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού (σχόλιο), σ. 1
Γονικές συμβουλές, από τους Φαραώ μέχρι το Δημοτικό Τραγούδι (Λογοτεχνία), σ. 2
Αναρχία και ανομία (Κοινωνιολογία), σ. 2
Λυσίας (Ιστορικά πορτρέτα) , σ. 2
Σακχαρώδης Διαβήτης και ινσουλίνη (Υγεία), σ. 3
Α. Σμιθ και «Πλούτος των Εθνών» (Οικονομία), σ. 3
Φ. Μαγγελάνος (Ταξίδια) , σ. 3
«Γιατί;» (της σύνταξης ), σ. 4
Μπ. Ράσσελλ, «Η αξία της ελεύθερης σκέψης» (βιβλιοπαρουσίαση), σ. 4
Βιβλιοφιλία στα χρόνια του Internet
Ζούμε στην εποχ
ή του Internet. Της ταχύτατης διάδοσης των συνήθως τεραστίου όγκου πληροφοριών στα πέρατα του κόσμου με ένα e-mail, με ένα newsletter, χάρη σε ένα facebook.
Των κάθε είδους πληροφοριών. Από τα τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και το σχολιασμό τους έως και ό,τι χρειάζεται στον καθένα μας για τον καθημερινό αγώνα για διεκδίκηση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας ως πολιτών.
Πληροφοριών που σχετίζονται με όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής, τη δουλειά, την ψυχαγωγία, τις συναναστροφές με αγαπημένα πρόσωπα και με φίλους.
Πληροφοριών που αλλάζουν γρήγορα και, συχνότατα, ριζικά, χωρίς να έχουμε το χρονικό περιθώριο ή τη δυνατότητα διασταύρωσης των στοιχείων που μας παρέχουν προκειμένου να ελεγχθεί η εγκυρότητα τους.
Τα τελευταία χρόνια, έχουμε και την ψηφιοποίηση κάποιων βιβλίων, ώστε να είναι πιο προσιτά στους χρήστες του Internet. Οι υποστηρικτές αυτής της τακτικής ισχυρίζονται ότι τα βιβλία αυτά γίνονται ευκολότερα πλέον και ταχύτερα προσβάσιμα απ’ τον οποιονδήποτε στα πέρατα του κόσμου. Αρκεί να έχει μαζί του έναν υπολογιστή συνδεδεμένο στον Παγκόσμιο Ιστό, όπου είναι πια ανηρτημένα τα βιβλία που θάθελε να διαβάσει.
Υπάρχει, όμως, και ο αντίλογος. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τις αναζητήσεις στα παραδοσιακά βιβλιοπωλεία και τη «μυρουδιά» που αναδίδουν τα τυπωμένα σε χαρτί και με μελάνι βιβλία.
Επίσης, το Internet, για οικονομικούς, κυρίως, λόγους, δεν είναι προσιτό μέσο επικοινωνίας σε πολλούς συνανθρώπους μας, ιδίως στις κοινωνίες του Τρίτου Κόσμου, έτσι δεν είναι;
Συνεπώς, στις ημέρες μας, τίθεται εκ των πραγμάτων το ερώτημα εάν οι παραδοσιακοί βιβλιόφιλοι τεθούν στο περιθώριο, καθώς, όπως όλα δείχνουν, δε θα τυπώνονται, όπως άλλοτε, βιβλία και δε θα αναζητούν με αγωνία να τα βρούνε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Στον αντίποδα, θα πρέπει να ψάχνουν ευέλικτους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, για να μπορούν να κάνουν download τα «βιβλία» που επιθυμούν!
Αλλαγές φρουράς στα Υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας
Αρχές του 2009 (07 Ιανουαρίου), ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Κώστας Καραμανλής, ανασχημάτισε την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Πρωθυπουργική πρόθεση ήταν να δοθεί νέα ώθηση στην παράταξή του μετά από όσα συνέβησαν στην κοινωνικοπολιτική και οικονομική ζωή του τόπου τους τελευταίους μήνες.
Στο νέο Υπουργικό Συμβούλιο, τα χαρτοφυλάκια των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού άλλαξαν χέρια. Νέοι υπουργοί ανέλαβαν οι κ.κ. Αριστόβουλος (Άρης) Σπηλιωτόπουλος και Αντώνης Σαμαράς, αντίστοιχα.
Κάποιοι είπαν ότι η υπουργοποίηση του κ. Σαμαρά οφείλεται σε επιθυμία του πρωθυπουργού να κλείσει κάποια «εσωκομματικά μέτωπα» και ότι του κ. Σπηλιωτόπουλου είναι αποτέλεσμα «καραμπόλας» περισσότερο. Λίγοι πιστεύουν ότι οι νέοι υπουργοί έχουν τις γνώσεις και τις ικανότητες να ανταποκριθούν στις ευθύνες των χαρτοφυλακίων που αναλαμβάνουν. Ίδωμεν!
Οι καιροί, όμως, είναι δύσκολοι, κ. Πρωθυπουργέ, και δεν επιτρέπουν... πειράματα!
Λογοτεχνία:
Γονικές συμβουλές, από τους Φαραώ μέχρι το δημοτικό τραγούδι
Η σημασία των γονικών συμβουλών για την προκοπή των παιδιών είναι, ανέκαθεν, γνωστή ανά τον κόσμο, αλλά και στους Έλληνες της κλασικής εποχής, μα και των νεότερων χρόνων.
Τούτο γίνεται αντιληπτό και στις ορμήνιες του Σουρούπακ στη Μεσοποταμία του 2500 π.Χ. προς το γιο του και στην αρχαία Αιγυπτιακή Φιλολογία, όπου συναντούμε τα κείμενα του Παχοτέπ (2400 π.Χ.), που συμβουλεύει το γιο του πως θα πετύχει στο Φαραωνικό δικαστήριο, και τις συμβουλές του Αμενχοτέπ, που χρονολογούνται περί το 1200 π.Χ..
Ο σοφός βασιλιάς του 10ου αιώνα π.Χ. στο Ισραήλ Σολομών ενσωμάτωσε στο έργο του «Παροιμίες» παροιμιώδεις συμβουλές και άλλων προηγούμενων συγγραφέων για τη νέα γενιά, αλλά το έργο πήρε την οριστική του μορφή από κατοπινούς του παροιμιογράφους, οι οποίοι, στο δικό τους πόνημα, συμπεριέλαβαν και τη γραπτή παράδοση του Σολομώντος και των παλαιότερων.
Στην Ελληνική Γραμματεία, τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα απαντώνται στα Ομηρικά Έπη (ραψωδία Ρ της «Ιλιάδας», όπου έχουμε τη Θέτιδα με το μοναχογιό της, Αχιλλέα κ.α.), στο έργο του Ξενοφώντος («Απομνημονεύματα», Βιβλίο Β, Κεφάλαιο 2), στην αττική τραγωδία ( «Αντιγόνη» του Σοφοκλή πώς ο βασιλιάς Κρέων συμβουλεύει το γιο του, Αίμονα) και κωμωδία ( «Νεφέλες» Αριστοφάνους).
Επιβιώσεις του μοτίβου παρατηρούνται και στα νεότερα Δημοτικά Τραγούδια και στις λαϊκές παροιμίες («Ευχή γονέων αγόραζε και στα βουνά περπάτα» π.χ.).
Εξάλλου, όλοι μπορούν να θυμηθούν και την αγάπη, με την οποία περιέβαλε, όπως φαίνεται στα χωρία της Καινής Διαθήκης, τα παιδιά ο Ιησούς Χριστός, κατά τις περιοδείες του.
Κοινωνιολογία:
Αναρχία και Ανομία
Αναρχία είναι η ακυβερνησία, η έλλειψη εξουσίας. Επίσης, κάθε φορά που μια κυβέρνηση δεν έχει το δικαίωμα να ελέγχει την ιδιωτική ζωή των πολιτών και να νουθετεί, με νόμους «κομμένους και ραμμένους» στα μέτρα των οικονομικά και κοινωνικοπολιτικά ισχυρών κοινωνικών τάξεων, το λαό και παύει, κατά συνέπεια, να είναι διαιτητής των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, θρησκευτικών ανταγωνισμών στην κοινωνία, ο λαός παίρνει και αυτεξούσιος διαχειρίζεται τα ηνία της εξουσίας χωρίς αυθεντίες και αφεντικά.
Ο αναρχισμός, εξάλλου, πρεσβεύει ότι η πολιτική εξουσία, με οποιαδήποτε μορφή, δεν είναι αναγκαία, ούτε επιθυμητή.
Η ανομία διακρίνεται από την αναρχία, γιατί υπάρχει μεν κυβέρνηση, αλλά οι νόμοι δεν τηρούνται από τους πολίτες ή καταπατούνται από τους κυβερνώντες.
Μια από τις σημαντικές πνευματικές μορφές του 19ου και του 20ου αι., που επηρέασαν ποικιλότροπα και την εποχή τους και τις κατοπινές γενεές, ήταν ο Ρωσικής καταγωγής Π. Α. Κροπότκιν (1842 – 1921). Ο Κροπότκιν συνέγραψε το εγχειρίδιο «Αναρχία» και, σήμερα, αναγνωρίζεται ως ο θεωρητικός του αναρχισμού.
Ιστορικά πορτρέτα: Λυσίας
Μία από τις σημαντικότερες μορφές της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και μάλιστα της Ρητορικής ήταν ο Λυσίας, που ζει και δρα στην Αθήνα των κλασικών χρόνων. 
Στους ρητορικούς του λόγους, τους οποίους έγραφε κατά παραγγελία για Αθηναίους πολίτες που προσέφευγαν για ποινικά και πολιτικά αδικήματα στα δικαστήρια ως ενάγοντες ή ως εναγόμενοι, αντικαθρεφτίζεται, σε μεγάλο βαθμό, η καθημερινή ζωή στην Αθήνα της ακμής των χρόνων του Περικλή και της παρακμής κατά τα χρόνια των διαδόχων του δημαγωγών στα τέλη του 5ου αιώνα και στο ξεκίνημα του 4ου αιώνα π.Χ..
Από τους 233 λόγους που έγραψε ο Λυσίας, μας έχουν παραδοθεί 35 λόγοι, ακέραιοι ή μέρη τους. Από αυτούς, οι 30 είναι δικανικοί που γράφτηκαν για άλλους, με εξαίρεση αυτόν κατά του Ερατοσθένη, που τον εκφώνησε ο ίδιος.
Υγεία:
Σακχαρώδης Διαβήτης και Ινσουλίνη
Ο σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια ισόβια κατάσταση που οφείλεται στην λόγω παρατεταμένης κακής διατροφής έλλειψη ή ανεπάρκεια ινσουλίνης, αλλά μολαταύτα αντιμετωπίζεται και δεν πρέπει μας τρομάζει.
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη - μια ουσία ζωτικής σημασίας που παράγει το πάγκρεας. Στον διαβήτη το πάγκρεας παράγει πολύ λίγη ινσουλίνη για να μπορέσει να βάλει όλη τη γλυκόζη από το αίμα στα μυϊκά και σε άλλα κύτταρα για την παραγωγή ενέργειας.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες που βοηθούν τους γιατρούς να διαγνώσουν το διαβήτη και να διακρίνουν τα είδη του σε νεανικό ή ινσουλινοεξαρτώμενο (τύπου 1) και σε διαβήτη τύπου 2, οι άνθρωποι χωρίς διαβήτη έχουν σάκχαρο νηστείας όχι ψηλότερο των 6.0 mmol/l (110 mg/dl), μετά από ένα γεύμα το σάκχαρο δεν υπερβαίνει τα 7.8 mmol/l (140 mg/dl). Αν το σάκχαρο νηστείας είναι 7.0 mmol/l (125 mg/dl) ή περισσότερο και/ή ανεβαίνει πάνω από 11.1 mmol/l (200 mg/dl) μετά από ένα γεύμα, τότε τίθεται η διάγνωση του διαβήτη.
Ο διαβήτης τύπου 1 δεν είναι τόσο συχνός, όσο ο διαβήτης τύπου 2. Υπολογίζεται ότι περίπου 5-10% όλων των περιπτώσεων διαβήτη είναι μορφές διαβήτη τύπου 1. Η συχνότητα του διαβήτη τύπου 1 υπολογίζεται σε 1 στα 590 άτομα ηλικίας κάτω των 20 ετών. Μέσα σε κάθε χρόνο, 18 άτομα από τα 100.000 άτομα κάτω των 20 ετών, θα διαγνωσθεί με διαβήτη τύπου 1.
Οι μετρήσεις της γλυκόζης αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση της καλής ρύθμισης. Ανάλογα με τις μετρήσεις γίνονται αλλαγές στη δοσολογία της ινσουλίνης και διορθώνονται οι μη επιθυμητές διακυμάνσεις της γλυκόζης του αίματος. Ο ελάχιστος αριθμός μετρήσεων είναι 2-4 την ημέρα. Ιδιαίτερα χρήσιμες είναι οι μετρήσεις πριν τα γεύματα και 2 ώρες μετά τα γεύματα.
Το κυριότερο μέσο που χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να διατηρήσει υπό έλεγχο τις τιμές σακχάρου στο αίμα είναι η ινσουλίνη, την οποία άφοβα ο διαβητικός να προμηθευτεί σε ενέσιμη μορφή που διατίθεται στην αγορά για την κατόπιν ιατρικών οδηγιών αντισακχαρική αγωγή.
O σκοπός της θεραπείας με ινσουλίνη είναι να υποκαταστήσει όσο το δυνατόν πιστότερα τη φυσική παροχή ινσουλίνης του οργανισμού και να βοηθήσει το διαβητικό να ζήσει φυσιολογικά με τους συνανθρώπους του και χωρίς ανεπιθύμητες επιπλοκές.
Οικονομία:
Ο Α. Σμιθ και "Ο Πλούτος των Εθνών"
Όλος ο κόσμος σήμερα γνωρίζει το έργο του περίφημου Σκοτσέζου οικονομολόγου, Adam Smith (1723 – 1790), «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του Πλούτου των Εθνών».
Το έργο του Smith είναι ένας πολύτιμος σύμβουλος όλων μας. Δεν είναι μόνον το απαραίτητο «εργαλείο» σε οικονομολόγους και κοινωνιολόγους, που θέλουν να «ανασυνθέσουν» τα τέλη του 18ου αιώνα και την εποχή της Βιομηχανικής επανάστασης. Αποτελεί, ταυτοχρόνως, και οδηγό για όσους θέλουν να κατανοήσουν τις ιδέες και τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου, που ασκούν σημαντική, αλλού θετική κι αλλού αρνητική, επιρροή σε πολλές κατοπινές του Smith κοινωνίες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Επιπλέον, μας βοηθά να γνωρίσουμε την κάτω από την επήρεια του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού οικονομική σκέψη.
Επί 10 χρόνια (1766 – ’76), δούλευε ο A. Smith την «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του Πλούτου των Εθνών».
Και κανείς μας, είτε σχετικός με το αντικείμενο είτε απλός αναγνώστης του βιβλίου, δε θα διαφωνήσει ότι το σημαντικότερο επίτευγμα του Σκοτσέζου στοχαστή ήταν ότι μετέτρεψε την Πολιτική Οικονομία έκτοτε σε ανεξάρτητο από τις λοιπές φιλοσοφικές αναζητήσεις, συστηματικό και συνεκτικά αναπτυγμένο θεωρητικό τομέα προβληματισμού.
Τα ταξίδια του Φ. Μαγγελάνου
Το όνομα του Φερδινάνδου Μαγγελάνου στα πορτογαλικά αναφέρεται ως Fernao De Magalhaes και στα ισπανικά ως Hernando de Magallanes.
Ο τολμηρός Πορτογάλος θαλασσοπόρος έζησε από το 1480 έως το 1521. Επειδή οι Ισπανοί έβλεπαν ότι τα οικονομικά τους οφέλη θα ήσαν σημαντικά εάν επρόκειτο να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν τα σχέδια του Μαγγελάνου και του έδωσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία. Έτσι, ο Πορτογάλος ταξιδευτής ανακάλυψε ως πρώτος Ευρωπαίος το ομώνυμο πέρασμα μεταξύ Ατλαντικού και Ειρηνικού ωκεανού, νότια της Αργεντινής και πραγματοποίησε τον πρώτο περίπλου της γης, ξεκινώντας στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519, αν και δεν κατάφερε να τελειώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς δολοφονήθηκε από ιθαγενείς στο Μακτάν των Φιλιππίνων.
Μολαταύτα, το όνομά του έμεινε στην Ιστορία, καθώς ήταν ένας από τους πρώτους που διέσχισε όλους τους μεσημβρινούς της Γης.
Ήταν, επίσης, ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και την Ασία.
Γιατί; (Της σύνταξης)
Η ανάγκη έκφρασης και υπεράσπισης της γνώμης του κάθε ανθρώπου για ό,τι μας περιτριγυρίζει κάθε μέρα και η προβολή των ιδεών και των αξιών που βοήθησαν τον κόσμο στο πέρασμα των χρόνων ν’ αλλάζει προς το καλύτερο οδήγησαν στο πρωτάναμμα του... «Σπινθήρα».
Η παρρησία και η προστασία της σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας είναι επιβεβλημένη στις ημέρες μας, στα πλαίσια της αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης και της μη ισοπέδωσης αρχών και αξιών ή της μη καταπάτησης των δικαιωμάτων των πολιτών.
Ο σεβασμός και η προβολή της τεκμηριωμένης άποψης του ενός ή περισσοτέρων συνομιλητών μας θα είναι ο κανόνας που θα προτάσσεται στις σελίδες του «Σπινθήρα». Για αυτό, θα είμαστε πάντα ανοιχτοί στο διάλογο και κάθε θέση θα είναι ευπρόσδεκτη…
Ο Άγγλος φιλόσοφος, μαθηματικός και ειρηνιστής, που είχε τιμηθεί και με το βραβείο Νόμπελ, ενώ το συγγραφικό έργο, αλλά και ο έμπρακτος ουμανισμός, που κληροδότησε στις κατοπινές γενιές, θεωρούνται διαχρονικής αξίας.
Ανάμεσα, λοιπόν, στα γραπτά του, ας προσέξουμε ιδιαίτερα και τη συλλογή δοκιμίων του, «Η αξία της ελεύθερης σκέψης». Στην ελληνική γλώσσα πρωτοπαρουσιάστηκε, το 1963, από τις εκδόσεις Αρσενίδη, ενώ τη μετάφραση επιμελήθηκε ο Σ. Πρωτόπαπας και τη διόρθωση των κειμένων ο Δημήτρης Γιάκος.
Η «Νέα Γενιά» (σελ. 83 – 93) και ο «Κυνισμός των Νέων» (σελ. 103 – 112) είναι δύο άρθρα του παρόντος βιβλίου, στα οποία ο Ράσσελ δημοσιεύει τις απόψεις του για τη σχέση γονέων και σχολείου με τη νεολαία από τη μια και από την άλλη για τους λόγους που η νεολαία της εποχής του Ράσσελ (β’ ήμισυ 20ου αιώνα)έχασε την πίστη της και αμφισβήτησε έντονα τα ιδεώδη της θρησκείας, του πατριωτισμού, της προόδου, της ομορφιάς και της αλήθειας.
Ενδιάμεσα (σελ. 95 – 101), «Μόρφωση και πειθαρχία» τιτλοφορεί ο Μπ. Ράσσελ το δοκίμιο, όπου γράφει για την ελευθερία στην εκπαίδευση και τα δύο «άκρα» της, την απόλυτη απείθεια και τη δουλεία. Ο ρόλος των δασκάλων είναι, ανέκαθεν, πολύ σημαντικός.
Σας προτρέπω, τέλος, να θυμάστε πάντα μια φράση από την «Αξία της Ελεύθερης Σκέψης»: «Αν έχετε μια γνώμη για κάποιο ζήτημα, κοιτάξτε η γνώμη αυτή να βασίζεται σε γεγονότα και όχι σ’ ελπίδες, σε φόβο ή σε προκαταλήψεις[…]».
