Παρασκευή 3 Απριλίου 2009

Σπινθήρας
Μηνιαία Επιθεώρηση για τον Άνθρωπο και τη Γνώση



Η Ιστορία είναι η διαδρομή του Ανθρώπου στο Χρόνο και η εξελικτική πορεία του από το Χάος προς τη Ζωή και από το Άτομο στην Κοινωνία

Σύμβουλος έκδοσης: Γ. Η. Ορφανός - Απτεραίος (apteraios@yahoo.com)

03 Απρίλη 2009, τόμος 1, τεύχος 4, Θέματα:
1. Από το Λύκειο ο δρόμος προς ΑΕΙ ή ΤΕΙ (της σύνταξης)
2. Κινηματογράφος, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται»
3. Στρατευμένη Τέχνη, Ο Μαγιακόφσκι και η ΕΣΣΔ του Μεσοπολέμου
4. Πολιτική Αγωγή, Το σώμα επιθεωρητών – ελεγκτών δημόσιας διοίκησης
5. Ταξίδια, Ο Μάρκο Πόλο, από τη Βενετία στην Άπω Ανατολή
6. Δήγματα Ιστορίας, Ο Ν. Καζαντζάκης θέμα συζήτησης στην ελληνική βουλή
7. Αθλητισμός, Αρχαιοελληνικά ολυμπιακά αγωνίσματα
8. Ψυχολογία, Οι έφηβοι και ο κόσμος

Από το Λύκειο ο δρόμος προς ΑΕΙ ή ΤΕΙ
Σε λίγες εβδομάδες, ξεκινούν και οι φετινές γενικές εξετάσεις των Λυκείων. Όλα μοιάζουν έτοιμα για το μεγάλο “ραντεβού”. Από τους υψηλά ιστάμενους, τους επιτελείς του αρμοδίου υπουργείου Παιδείας, έως τους απλούς πλην απαραίτητους πρωταγωνιστές, τις χιλιάδες των αποφοίτων και τελειοφοίτων της Μέσης Εκπαίδευσης.






Σκοπό δεν έχει το σημερινό κείμενο να μεταδώσει περισσότερο άγχος στους υποψηφίους λίγο πριν την τελική μάχη, μήτε να τους εμφυσήσει αέρα αδιαφορίας ενόψει του καλοκαιριού που περιμένει έξω από τα εξεταστικά κέντρα και χαίρονται ήδη οι άλλοι όσο αυτοί θα γράφουν.
Αρκετοί, στις ημέρες μας, απορρίπτουν το υπάρχον σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Λένε πως με την παπαγαλία δεν προσφέρει χρήσιμα και διαρκή εφόδια για τη ζωή, αλλά στείρα αποστήθιση κάποιων πραγμάτων για την άριστη ή έστω περισσότερο επιτυχή ... αντιμετώπιση ενός ευκαιριακού ... αντιπάλου, του διορθωτή των γραπτών.
Κι οι 18χρονοι νέες και νέοι χρειάζονται αρκετά εφόδια στη ζωή. Όταν δεν μπορούν να τα βρουν, γυρεύουν απεγνωσμένα τη βοήθεια των συνανθρώπων τους. Οι τελειόφοιτοι κι οι απόφοιτοι Λυκείων βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στην εφηβεία και τη νεότητα, ανάμεσα στο σχολείο και την κοινωνικοποίηση. Το δίκαιο είναι να τους δούμε πρώτα ως δοκιμαζόμενους σε μια από τις καθοριστικότερες καμπές της ζωής τους συνανθρώπους μας κι ύστερα ως διαγωνιζόμενους μαθητές, που υψηλότερα επίπεδα μόρφωσης ή επαγγελματική αποκατάσταση.
Δεν υπάρχουν, όσο κιαν το αρνούνται κάποιοι, υποψήφιοι που κατέρχονται στις εξετάσεις αυτές με αδιαφορία. Πολλοί, όμως, άλλοι θέλοντας να απαλύνουν τον πόνο της πιθανής ατυχίας κι άλλοι έχοντας από καιρό διαγνώσει τις μηδαμινές ελπίδες εισαγωγής σ’ ελληνικό παν/μιο ή ΤΕΙ έχουν ήδη προσανατολιστεί στην ιδέα ενός φθηνού πλην όμως αναγνωρισμένης σχολής παν/μιακού τμήματος του εξωτερικού. Οι περισσότεροι, πάντως, αναλογιζόμενοι το οικονομικό, το ψυχολογικό και το σωματικό κόστος της πολυετούς προετοιμασίας για τις γενικές εξετάσεις καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες μπροστά στη λευκή κόλλα των διαγωνισμών κι αντιμετωπίζουν με ψηλά το κεφάλι ό,τι κιαν συμβεί, ό,τι κιαν πει ο κόσμος, που -συνήθως- κρίνει από τους βαθμούς που βλέπει, χωρίς να υπολογίζει την κοπιώδη προετοιμασία.
Πολλές φορές, πράγματι, τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι τραγικά. Βλέπουμε ανησυχητικά χαμηλές βαθμολογίες στην Έκθεση, μάθημα που αντικατοπτρίζει το βαθμό κατανόησης και χρήσης της νεοελληνικής γλώσσας, ή στην Ιστορία, μάθημα που ( έπρεπε να) δείχνει πόσο οι Νεοέλληνες ξέρουν το παρελθόν της πατρίδας μας.
Σ’ αυτές, όμως, τις επιδόσεις των μαθητών έχουμε όλοι, κοινωνία-γονείς και δάσκαλοι, ίσο μερίδιο ευθύνης με τους εξεταζόμενους. Δεν είναι φρόνιμο να τα επιρρίπτουμε όλα σ’ ένα «άθλιο, αντιπαιδαγωγικό και στείρο, πεπαλαιωμένο, άδικο» (... μερικά από τα επίθετα που έχουν προσαφθεί για το υπάρχον σύστημα εισαγωγής σ’ ΑΕΙ-ΤΕΙ).
Μήπως - αν και παρέχουμε στους μαθητές την αναγκαία σχολική εκπαίδευση, την απαραίτητη φροντιστηριακή βοήθεια και τη χρήσιμη ψυχική βοήθεια κατά την κρίσιμη χρονιά των γενικών εξετάσεων- όλα τα προηγούμενα χρόνια, αδιαφορώντας, δε τους βοηθούμε στην ελεύθερη και υπεύθυνη εκλογή του επαγγελματικού τους μέλλοντος και, συνεπώς, εκούσια αλλά ενίοτε κι ακούσια τούς σπρώχνουμε σε λάθος κατεύθυνση (θεωρητική αντί τεχνολογική πχ), σε λάθος, δηλαδή, μονοπάτια χωρίς άκρη και συνεπώς να μην μπορούν να αποδώσουν όσο κιαν παλεύουν ; (Της σύνταξης)





Κινηματογράφος
“Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ /CELUI QUI DOIT MOURIR”
1957, Γαλλία, 122'
Σκηνοθεσία: Jules Dassin
Πρωταγωνιστούν: Μελίνα Μερκούρη, Maurice Ronet, Gert Forbe
Κρήτη 1920. Μια ομάδα ξεριζωμένων φτάνει στο χωριό που έχουν έθιμο να κάνουν την αναπαράσταση των παθών κάθε Μεγάλη Εβδομάδα με ήρωες κατοίκους του χωριού. Υπάρχει ο Χριστός, υπάρχει ο Ιούδας, όπως κι η Μαγδαληνή.

Μόνο που στον μικρόκοσμο της Ελληνικής εσχατιάς, οι ρόλοι μπερδεύονται με την πραγματικότητα για να ξεπηδήσει μια πανανθρώπινη αλληγορία για την ανάγκη μας να κρατηθούμε από κατασκευασμένα σύμβολα ξεχνώντας την ουσία της ύπαρξής μας. Μια εξαιρετική ταινία βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του «καταραμένου» Νίκου Καζαντζάκη θεωρείται από πολλούς ξένους ως η απαρχή της ελληνικής περιόδου του σκηνοθέτη. Μέσα από το παιχνίδι της πραγματικότητας (χαρακτήρες και εποχή) και της υπέρβασης (θεία πάθη) ο σκηνοθέτης στήνει ένα εξαιρετικό δράμα, βαθύτατα ελληνικό και συνάμα θρησκευτικό.

Στρατευμένη Τέχνη
Ο Μαγιακόφσκι και η Σοβιετική Ένωση του μεσοπολέμου
Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι (1893 – 1930) είναι από τους σημαντικότερους ποιητές της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης στο Μεσοπόλεμο (βλ. εφημερίδα «Το Βήμα», 26/05/2002, άρθρο του Α. Ζενάκου). Ο Στάλιν είχε αποκαλέσει τον Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι τον «καλύτερο και πιο ταλαντούχο ποιητή της σοβιετικής μας εποχής». Προσωπικότητα γοητευτική και μαχητική, ο Μαγιακόφσκι ήδη στα δεκαπέντε του χρόνια, ζώντας υπό το καθεστώς της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ήταν μέλος του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Εργατών και φυλακίστηκε αρκετές φορές για ανατρεπτική δράση. Άρχισε να γράφει ποίηση όσο εξέτιε μια από τις ποινές του, στην απομόνωση.
Γεννημένος στη Γεωργία από Ρώσους γονείς τον Ιούλη του 1893, το 1909 γράφηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας και προσχώρησε στην ομάδα των Ρώσων φουτουριστών. Πρωτοπαρουσιάστηκε, μάλιστα, με δυο ποιήματα «Πρωί» και «Νύχτα». Το 1913 γράφει την τραγωδία «Βλάντιμιρ Μαγιακόφσκι» που αποτελεί το πρώτο συνθετικό ποιητικό-θεατρικό του έργο. Το 1914 – 1915 γράφει το «Σύννεφο με παντελόνια», του οποίου η πρώτη πλήρη έκδοσή έγινε το 1918.
Το 1915 εγκαθίσταται στην Πετρούπολη, όπου αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά δημοσιεύοντας ποιήματα, μέσα από τα οποία εκφράζει την αντίδρασή του ενάντια στον πόλεμο. Γράφει επίσης, σατιρικά ποιήματα. Το 1915 έγραψε, ακόμα, ένα από τα πιο σημαντικά λυρικά του ποιήματα «Στων σπονδύλων το φλάουτο». Το 1916 επιστρατεύεται και τον ίδιο χρόνο γράφει το «O πόλεμος και η οικουμένη», ενώ η προεπαναστατική περίοδος του Μαγιακόφσκι κλείνει με το ποίημα «Άνθρωπος» ένα ακόμη συνθετικό έργο.
Μετά την επανάσταση του Οκτωβρίου του 1917, ο Μαγιακόφσκι έγινε ένας από τους πιο μαχητικούς υπερασπιστές των Μπολσεβίκων, βρίσκοντας ποικίλους τρόπους να εκφραστεί: από το 1919 ως το 1921 εργάστηκε στη Ρωσική Τηλεγραφική Υπηρεσία ως ζωγράφος αφισών και γελοιογραφιών. Έγραφε αδιάκοπα προπαγανδιστικά ποιήματα, καθώς και καθοδηγητικά φυλλάδια για παιδιά, ενώ παράλληλα περιόδευε σε όλη τη Ρωσία δίνοντας διαλέξεις. Το 1924, μάλιστα, συνέθεσε μια ελεγεία 3.000 στίχων για τον θάνατο του Λένιν.
Μετά το 1925 ταξίδεψε στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στο Μεξικό και στην Κούβα, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του με ποιήματα και σκίτσα. Επίσης έγραψε σενάρια για ταινίες και έπαιξε σε κάποιες από αυτές καθώς και θεατρικά έργα όπως το «Μυστήριο - Μπούφο» (1921) και ο «Κοριός» (1929). Το 1930 έγραψε το «Λουτρό», μια σάτιρα της γραφειοκρατικής ανοησίας και του οπορτουνισμού υπό το σταλινικό καθεστώς. Μετά, όμως, από μια ερωτική απογοήτευση, αλλά και την άρνηση των σοβιετικών αρχών να του δώσουν άδεια να ταξιδέψει στο εξωτερικό, ο Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε στη Μόσχα, στις 14 Απριλίου του 1930.
Οι ρηξικέλευθες αισθητικές αντιλήψεις του Μαγιακόφσκι εμπεριείχαν πάντως ένα θεωρητικό σφάλμα (βλ. εφημερίδα «Ριζοσπάστης», 27 – 28/10/2007, άρθρο με υπογραφή Θ.Ι.Μ.): την άρνηση όλης της προηγούμενης πολιτιστικής παράδοσης της ανθρωπότητας και την άποψη ότι ένα σύστημα τόσο νέο όσο το σοβιετικό δεν μπορούσε παρά να εκφραστεί μόνο μέσα από εντελώς νέες αισθητικές μορφές. Από εδώ ξεκινά και η μορφική προσέγγιση του έργου του με το φουτουρισμό.


Πολιτική Αγωγή

Το Σώμα επιθεωρητών – ελεγκτών δημόσιας διοίκησης


Η Ελληνική Πολιτεία, στην προσπάθειά της να πατάξει την κακοδιοίκηση, τη διαφθορά του δημόσιου τομέα και την αναποτελεσματικότητα των Υπηρεσιών, όλα εκείνα δηλαδή τα στοιχεία που καθιστούσαν δύσκολη και ανεπιθύμητη τη συναλλαγή των πολιτών με το Δημόσιο, οργάνωσε, τα τελευταία χρόνια, μια υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου της Δημόσιας Διοίκησης, το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης.
Συγκεκριμένα, το Σώμα, στοχεύοντας στην εύρυθμη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, ασχολείται με: (α) τη διενέργεια επιθεωρήσεων, ελέγχων και ερευνών, (β) την προκαταρκτική εξέταση μετά από εισαγγελική παραγγελία, για αδικήματα υπαλλήλων, (γ) τη συγκέντρωση αποδεικτικού υλικού για πειθαρχική και ποινική δίωξη υπαλλήλων, (δ) την παραπομπή των υπευθύνων κρατικών λειτουργών και υπαλλήλων στις εισαγγελικές Αρχές ή στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο και (ε) τον έλεγχο της περιουσιακής κατάστασης υπαλλήλων των ελεγχομένων Υπηρεσιών.
Περισσότερες πληροφορίες μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να λάβει από την ιστοσελίδα:
http://www.seedd.gr .


Ταξίδια
Μάρκο Πόλο: Από τη Βενετία στην Άπω Ανατολή
Εφτά χρόνια πριν η Κωνσταντινούπολη ξαναπεράσει, μετά από την 60χρονη λατινική κατοχή της, στους Βυζαντινούς, στα 1254 δηλαδή, γεννιέται στη Βενετία, που ήταν η θαλασσοκράτειρα της εποχής εκείνης σε Ανατολή και Δύση, ο Μάρκο Πόλο, ένας από τους πιο γνωστούς ακόμη και σήμερα ταξιδευτής του 13ου και του 14ου αιώνα. Ο θάνατος θα τον βρει σε ηλικία 70 ετών, το 1324, αλλά τα ταξίδια του αθάνατη τού έχουν χαρίσει, έκτοτε, φήμη.
Καταγόμενος από οικογένεια εμπόρων, ο Μάρκο σε ηλικία 16 ετών (1271) ακολούθησε τον πατέρα του και το θείο του σε ένα πολύ μακρινό ταξίδι στα πέρατα της Ανατολής, στο οποίο χρησιμοποίησαν άλογα και πλοία. Το ταξίδι αυτό των Πόλο θα διαρκούσε 30 μήνες και, αφού πέρασε από την ενδοχώρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Μικρασία, Μεσοποταμία, Κεντρική Ασία, κατέληξε στην Κίνα, στο βασίλειο του Μεγάλου Χάνου των Μογγόλων και αυτοκράτορα της Κίνας, Κουμπλάι Χαν.
Ο Χαν δέχτηκε κοντά του το Μάρκο και τον έστειλε απεσταλμένο του σε διάφορες επαρχίες της σημερινής Κίνας και σε χώρες της Ασίας και τον βοήθησε να γνωρίσει μέρη που δεν ήξερε κανείς Ευρωπαίος έως τότε ούτε κατ’ όνομα! Θυμίζουμε ότι η προέλαση του Μεγαλεξάνδρου τον 4ο αιώνα π.Χ. είχε σταματήσει στην Ινδία πριν φτάσει στο Νεπάλ και την Κίνα. Το 1295, όμως, ο Μάρκο Πόλο θα επιστρέψει στην Ευρώπη, αλλά όταν ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στη Γένοβα και τη Βενετία, οι Γενοβέζοι φυλάκισαν το Μάρκο. Φυλακισμένος όντας, αφηγήθηκε τα ταξίδια του, κάποιοι θα πουν ότι ενέπλεξε αλήθεια και θρύλους, στο συγκρατούμενό του συγγραφέα Ρουστιτσέλλο.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ζωή του Μ. Πόλο και ό,τι είδε στην Άπω Ανατολή και στην Κίνα έγιναν βιβλίο, ένα πολύτιμο εγχειρίδιο, ακόμα και στις μέρες μας, για όποιον θέλει να γνωρίσει αλλοτινά ήθη και έθιμα των λαών της Ασίας.

Δήγματα Ιστορίας
Ο Καζαντζάκης θέμα συζήτησης στην ελληνική βουλή

1955. 4 Μαΐου. Δύο χρόνια σχεδόν πριν πεθάνει ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, το έργο του «Καπετάν Μιχάλης» γίνεται το αντικείμενο μιας έντονης συνεδρίασης στη Βουλή των Ελλήνων.
Στην εξουσία βρίσκεται το δεξιό κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του στρατάρχη Παπάγου, με υπουργό Παιδείας τον Αχιλλέα Γεροκωστόπουλο. Η κυβέρνηση διώκει ανηλεώς τους πολιτικούς της αντιπάλους, ακόμα κι αν πρόκειται για πνευματικούς ανθρώπους αυτού του τόπου, με τη συνδρομή των ανωτέρων Εκκλησιαστικών αρχών της Ελλάδας.
Στη συνεδρίαση της 4ης Μαΐου, πρωταγωνιστές ήταν οι κρητικής καταγωγής αντιπολιτευόμενοι βουλευτές και τ. υπουργοί, Εμμ. Κοθρής, Κ. Μητσοτάκης (ναι! ο νυν επίτιμος αρχηγός της ΝΔ), Εμμ. Λουλακάκης, που κατέθεσαν επερώτηση στη Βουλή για την αποκήρυξη του «Καπετάν Μιχάλη» από την Εκκλησία ( Ιούλιος 1954), η οποία και εξακολουθεί να ζητεί απαγόρευση του εν λόγω βιβλίου από την κυβέρνηση και τον αφορεσμό του Ν. Καζαντζάκη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Βέβαια, η «θεολογία « του Καζαντζάκη ( όπως αυτή αποτυπώνεται στον «Τελευταίο πειρασμό», στην «Οδύσσεια», στην «Αναφορά στο Γκρέκο» και στον “Καπετάν Μιχάλη» και συνοψίζεται σε δύο φράσεις του συγγραφέα : «Θεέ μου, κάνε με θεό» και «όχι, ο θεός δεν θα μας σώσει, εμείς θα σώσουμε το θεό...») ενόχλησε την Εκκλησία τόσο, όσο να μην περιοριστεί στον αφορεσμό και την απαγόρευση των έργων του, αλλά και να μην επιτρέψει το 1957 την χριστιανική ταφή του. Οι επερωτώντες βουλευτές εντόπισαν την επίκρισή τους στο ότι η Κυβέρνηση παρέπεμψε τελικά την υπόθεση στον εισαγγελέα και στο ότι τιμώρησε ήδη δημοτικούς συμβούλους σε Αθήνα και Θεσ/νικη, που είχαν συμμετάσχει σε διαμαρτυρία υπέρ του διάσημου Κρητικού συγγραφέα.
Η συζήτηση στη Βουλή επεκτείνεται και καλύπτει και δικαστικές διώξεις εναντίον και διαφόρων άλλων ποιητών, όπως του Τ. Λειβαδίτη. Μολονότι η εισαγγελία δεν παραδέχτηκε τις απόψεις της Ιεράς Συνόδου, η κατάσχεση βιβλίων ακόμα και ξένων συγγραφέων -με την ανοχή της κυβέρνησης- είναι καθημερινό φαινόμενο. Την ίδια ώρα, τα ξερονήσια ( Άη Στράτης, εν προκειμένω) γέμισαν από γνωστούς αντικυβερνητικούς προοδευτικούς ανθρώπους, εκδότες- μεταφραστές - λογοτέχνες, σαν τον συμπατριώτη μας (από Σίβα Μεσαράς) Θέμο Κορνάρο και το Μενέλαο Λουντέμη.

Αθλητισμός
Αρχαιοελληνικά ολυμπιακά αγωνίσματα
Οι Αρχαίοι Έλληνες θέλοντας να τιμήσουν τον πατέρα των θεών και ανθρώπων, τον Δία του Ολύμπου, διοργάνωναν αγώνες στην περιοχή της αρχαίας Ολυμπίας στην Ηλεία της Πελοποννήσου. Οι Ολυμπιακοί αγώνες τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια και ήσαν τόσο σημαντικοί που και κατά τη διεξαγωγή τους τελούνταν εκεχειρία μεταξύ εμπολέμων, αλλά και οι Έλληνες δεν μετρούσαν το χρόνο όπως εμείς σήμερα, αλλά τον μετρούσαν με τις «Ολυμπιάδες» .
Σύμφωνα με τη παράδοση, οι πρώτοι δεκατρείς Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν μόνο ένα αγώνισμα, το «στάδιο», που ήταν μία απόσταση 192,7 μ., δηλαδή όσο περίπου το μήκος ενός αρχαίου σταδίου. Οι αθλητές έτρεχαν από τη μία άκρη του σταδίου και τερμάτιζαν στην άλλη.
Βαθμιαία, προστέθηκαν και άλλα αγωνίσματα, όπως: Από τη 14η Ολυμπιάδα προστέθηκε ο Δίαυλος (δρόμος δύο σταδίων), στη 15η ο Δόλιχος (δρόμος 4670 μ. ), στη18η Ολυμπιάδα προστέθηκε το Πένταθλο που περιλάμβανε ( σταδίου δρόμο , πήδημα σε μήκος , ακοντισμό , δισκοβολία και πάλη. ), στην 23η η Πυγμή, στην 33η το Παγκράτιο, στην 65η Ολυμπιάδα ο Οπλίτης Δρόμος, που γινόταν την τελευταία μέρα των αγώνων και κατά τον οποίο οι αθλητές έτρεχαν με χάλκινη αμυντική πανοπλία.
Τέλος, ας θυμίσουμε πως οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας έγιναν, μάλλον, το 776 π.Χ., ενώ ο Βυζαντινός αυτοκράτορας που κατήργησε την τέλεσή τους ήταν ο Θεοδόσιος ο 1ος, το 393 μ.Χ..

Ψυχολογία
Οι έφηβοι και ο κόσμος
Πολλά έχουν κατά καιρούς γραφεί και ειπωθεί για τη δύσκολη και μεταβατική περίοδο της εφηβείας και για το πώς οι ενήλικες πρέπει να αντιμετωπίζουν τους εφήβους, ανεξάρτητα από φύλο. Η εφηβεία, λοιπόν, βρίσκεται μεταξύ της παιδικότητας και της ενηλικίωσης, γι’ αυτό και ο/η έφηβος συμπεριφέρεται άλλοτε σαν παιδί και άλλοτε σαν ενήλικος. Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από σπουδαίες βιολογικές αλλαγές στο σώμα του παιδιού και τελειώνει με τη γενετήσια ολοκλήρωση του ατόμου. Ο/η έφηβος προσπαθεί να αποδεχθεί την καινούρια εικόνα του σώματός του και να αποκτήσει έλεγχο των γενετήσιων ορμών του.
Οι έφηβοι καθημερινά, ίσως και από διάφορες αιτίες, επηρεάζονται άμεσα και έμμεσα και κυριεύονται από κάποια συναισθήματα κατάθλιψης και άγχους για το μέλλον, την κοινωνικοποίησή τους, αλλά και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Η εφηβεία από τους παιδοψυχολόγους και τους κοινωνιολόγους θεωρείται περίοδος ανησυχίας και αμφισβήτησης των θεσμών και της λειτουργίας του κοινωνικού συστήματος γενικότερα και χρήζει μεγάλης προσοχής και μάλιστα πολλοί λένε ότι καλόν είναι όσοι συναναστρέφονται με εφήβους να αποφεύγουν γενικεύσεις και αυστηρά ηθικοπλαστικά και πατερναλιστικά «κηρύγματα», επειδή έτσι πετυχαίνουν το αντίθετο από όσα επιθυμούν.
Και συνάμα λένε πως οι γονιοί και οι δάσκαλοι πρέπει να δίνουν έμπρακτα το παράδειγμα, αν και συχνά ακούμε πως ο/η έφηβος θέλει να είναι αδέσμευτος και ελεύθερος, δεν ανέχεται να τον υποτιμούν ή να τον περιφρονούν οι γονείς, οι δάσκαλοι ή η κοινωνία. Οι σχέσεις, μάλιστα, με τους γονείς ή το σχολείο του και τα θεμέλια στα οποία αυτές θα δομηθούν θα έχουν, κατά τους ψυχολόγους, σημαντικό αντίκτυπο και στις σχέσεις με τους υπόλοιπους ενήλικες που θα συναναστραφεί στην προσπάθειά του να ενταχτεί στο κοινωνικό του περίγυρο.
Και τέλος, μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου η ανεργία και η μοναξιά, η θεσιθηρία και το άγχος για την επαγγελματική του «τακτοποίηση» και κοινωνική του ενσωμάτωση κυριαρχούν και τον φθείρουν ψυχολογικά, ο σύγχρονος έφηβος καλείται να αναζητήσει αγόγγυστα μονάχος του, πέρα από τα σχολεία και την οικογένεια, την αληθινή παιδεία και το δίκαιο λόγο, στον οποίο ανήκει κάθε καλλιεργημένη ψυχή «αν ζητάει σωτηρία κι όχι ακόνισμα της φιδόγλωσσας», όπως λέει κι ο Αριστοφάνης («Νεφέλες»).